Տրանսհումանիզմ: Ինչպես են ազդում ժամանակակից տեխնոլոգիաները մարդու ապագայի վրա

Տրանսհումանիզմը փիլիսոփայական և ինտելեկտուալ շարժում է, որը պաշտպանում է մարդկային կարողությունների և հատկությունների ընդլայնումը առաջադեմ տեխնոլոգիաների կիրառմամբ, ինչպիսիք են կենսատեխնոլոգիան, նանոտեխնոլոգիան, արհեստական ինտելեկտը և ճանաչողական գիտությունը: Տրանսհումանիզմի վերջնական նպատակն է գերազանցել մարդու կենսաբանության սահմանափակումները, ներառյալ ծերացումը, հիվանդությունը և ֆիզիկական և ճանաչողական սահմանափակումները՝ ուժեղացված էակներ ստեղծելու համար:

Բազմաթիվ բիոպահպանողականներ կարծում են, որ մարդու կենսաբանության մեջ խախտելը խորը էթիկական հարցեր է առաջացնում, ինչպես օրինակ՝ բարոյական առումով թույլատրելի է հիմնովին փոխել մարդկային էությունը կամ ստեղծել կյանքի նոր ձևեր: Նրանք պնդում են, որ նման գործողությունները կարող են հանգեցնել անկանխատեսելի հետևանքների և խաթարել մարդկային կյանքի ներքին արժեքը։

Տրանսհումանիզմի քննադատները պնդում են, որ բարելավման տեխնոլոգիաների համատարած ընդունումը կարող է սրել առկա սոցիալական անհավասարությունները՝ ստեղծելով բաժանում նրանց միջև, ովքեր կարող են իրենց թույլ տալ բարելավումներ և նրանց, ովքեր չեն կարող: Նրանք մտավախություն ունեն, որ կատարելագործման տեխնոլոգիաների հասանելիությունը կարող է դառնալ հարուստների համար վերապահված արտոնություն՝ ընդլայնելով ունեցածների և չունեցողների միջև անջրպետը:

Բիոպահպանողականներ նաև մտահոգություն են հայտնում մարդու ինքնության և ինքնավարության հնարավոր կորստի վերաբերյալ մի աշխարհում, որտեղ անհատները կարող են փոփոխել իրենց կենսաբանական հատկություններն ու հնարավորությունները: Նրանք անհանգստանում են, որ բարելավումները կարող են խաթարել մարդ լինելը և վերացնել այնպիսի կարևոր արժեքներ, ինչպիսիք են անհատականությունը, իսկականությունը և մարդկային արժանապատվությունը:

Չի կարելի ասել, թե տրանսհումանիզմը անբարոյական է, թե ոչ, քանի որ ամեն ժամանակ ունի իր արժեքները։ Տրանսհումանիզմը միայն հիմա է մեզ թվում արտասովոր և անբարոյական, բայց մի որոշ ժամանակ հետո, դա լինելու է սովորական բան։ Մեզ համար ինչ– որ բաներ սովորական են, որոնք մի քանի դար առաջ համարվել անբարոյական և հակառակը։ Այսօր պրոթեզներ են տեղադրում մարդկանց մեջ, ովքեր կարիք ունեն։ Բայց հետագայում կարող է պրոթեզներ տեղադրելը մոդայիկ լինի և ամենը ով հնավորություն կունենա, կկարողանա պրոթեզներ տեղադրել։ Այդ դեպքում տրանսհումանիզմը իսկապես խնդիր դառնալ և սրել սոցիալական անհավասարությունները։

Լև Տոլստոյը հայրենասիրության մասին

Կարդալ Լև Տոլստոյի (Քրիստոնեությունը և հայրենասիրությունը) աշխատանքից որոշակի դրվագներ

Տոլստոյը քննադատում է պատերազմը և բնութագրում որպես գործընթաց, որի ընթացքում հասարակությունը մանիպուլացվում է պատերազմով ու հայրենասիրությամբ՝ հանուն սոցիալական տարբեր շերտերի շահերի: Կրակին վառելափայտ ավելացնելու համար լրագրողները, որոնք հայրենասիրության քողով ուրախ կլինեն, որ կրկնակի եկամուտ կստանան: Տարբեր ձեռնարկատերեր շահույթ կստանան զենքի մատակարարումից, և պաշտոնյաները սովորականից ավելի կսկսեն գողություններ անել:  Եվ բոլորը օգուտ կքաղեն պատերազմից: Բայց միևնույն ժամանակ բոլորը կմտածեն, որ իրենք քրիստոնեական աշխատանք են կատարում։ 

Եվ ամենասարսափելի է, որ խաբված մարդիկ այս աշխարհի հզորների ձեռքում դառնում են խաղալիք, որոնք նրանց հեռացնում են խաղաղ աշխատանքից ու ընտանիքից: Եվ կառավարությունը դա կանի այնքան ժամանակ, մինչեւ չհոգնեն դրանից կամ մինչև ստանան այն ամենը, ինչ անհրաժեշտ է։  Եվ կրկին սրանից օգուտ քաղողները կասեն, որ այս պատերազմը անհրաժեշտ է, և նորից կսկսեն պատրաստել ապագա սերունդներին դրա համար՝ փչացնելով նրանց մանկությունից:

Տոլստոյը կարծում է, որ հայրենասիրությունը գլխի մեջ է մտնում բոլոր հնարավոր միջոցներով` դպրոցական դասագրքերից մինչև արվեստը: Հայրենասիրությունը սեփական պետության կամ ժողովրդի նախապատվությունն է որևէ այլ պետության և ժողովրդի նկատմամբ և կարծում է, որ դա ոչ թե բարձր է, այլ շատ հիմար և անբարոյական: Հիմարություն է, որովհետև եթե յուրաքանչյուր պետություն իրեն բոլորից լավն է համարում, ապա ակնհայտ է, որ նրանք բոլորը սխալ կլինեն, և դա անբարոյական է, որովհետև մարդը ձգտում է օգուտներ քաղել իր պետության և ժողովրդի համար՝ ի վնաս այլ պետությունների և ժողովուրդների։

Կառավարությունների նպատակը նախ պատերազմներ հրահրելն է, ապա հակամարտությունները կարգավորելու միջոցով արդարացնել իրենց գոյությունը:

Յուրաքանչյուր իշխանություն բացատրում է իր գոյությունը և իր բոլոր բռնությունները արդարացնում է նրանով, որ եթե չլիներ, ամեն ինչ ավելի վատ կլիներ։ Այսպիսով, այն իրեն ենթարկում է ժողովրդին, իսկ հետո ստիպում մարդկանց հարձակվել այլ ժողովուրդների վրա։

Ահա թե ինչու իշխանությունների համար հայրենասիրությունը սեփական եսասիրական նպատակներին հասնելու գործիք է, իսկ ժողովրդի համար՝ հրաժարում մարդկային արժանապատվությունից, բանականությունից և խղճից։ Այդ էլ պատճառով Տոլստոյի համար հայրենասիրությունը ստրկություն է։

Սակայն պետք չէ մոռանալ, որ հայրենասիրության մասին խոսելիս Տոլստոյը առաջ է ընթացել իր կրոնական փիլիսոփայությունից, որը ներշնչված է սիրո, ոչ բռնության ու բարոյական կատարելության քրիստոնեական գաղափարներից:

Տեսապես հեղինակը ճիշտ է, բայց պետք չէ մոռանալ, որ աշխարհը ավելի բարդ է և լինում են տարբեր իրավիճակներ։ Տոլստոյը համարում է հայրենասիրությունը ավերիչ, բայց ճիշտ օգտագործման դեպքում կարող է լինել հզոր գործիք, որը կծառայի ժողովրդին։ Անգամ անպայման չի, որ հայրենասիրությունը միայն ուղղորդի պատերազմին։ Հեղինակը միայն քրիստոնեական աշխարհը, մոռանալով, որ կան ուրիշ կրոններ, որոնք քարոզում են այլ արժեքներ։