Անկանոն բայեր

Առնել – անցյալ կատարյալ՝ առավ, հրամայական ՝ առ

ասել–անցյալ կատարյալ ՝ ասաց է, հրամայական ՝ ասա

բանալ –բացել հրամայական ձևը ՝ բաց

Բերել– հրամայական՝ բեր

Գալ–անկատար ժամանակաձևեր՝ գալիս, հրամայական եղանակ ՝ եկ

Դառնալ– վաղակատար ժամանակաձևերում դառնում է դարձրել, իսկ հրամայական եղանակում՝ դարձ

Դնելը –վաղակատար ժամանակաձևեր՝ դրել, հրամայական՝ դիր, անցյալ կատարյալ՝ դրեց

Զարկել —հրամայական՝ զարկ

Ելնել — հրամայական՝ ել, անցյալ կատարյալ՝ ելա

Թողնել —հրամայական՝ թող, անցյալ կատարյալ՝ թողեց

Լինել — հրամայական՝ եղիր, անցյալ կատարյալ ՝եղա

Կենալ — հրամայական՝ կաց

Տալ — հրամայական՝ տուր, անցյալ կատարյալ՝ տվեց

Տանել — հրամայական՝ տար, անցյալ կատարյալ՝ տարա

Տեսնել — հրամայական՝ տես, անցյալ կատարյալ՝տեսա

Ուտել — հրամայական՝ կեր, անցյալ կատարյալ՝ կերավ

Անել — հրամայական՝ արա, անցյալ կատարյալ՝ արեց, վաղակատար ժամակաձև՝ դրել

Ինչո՞ւ Արթուր Կոնան Դոյլը չէր սիրում Շերլոկ Հոլմսին

Շերլոկ Հոլմսը դետեկտիվ ժանրի խորհրդանիշ է, կերպար, ով դարձել է կուլտային գրականության աշխարհում։ Նրա խելամտությունը, դիտողական հմտությունները և հետաքննության եզակի տեխնիկան գրավել են միլիոնավոր ընթերցողների սրտերը ամբողջ աշխարհում: Սակայն շատերը զարմանում են՝ իմանալով, որ դրա ստեղծող Արթուր Կոնան Դոյլը ոչ դրական վերաբերմունք է ունեցել իր հայտնի հերոսի նկատմամբ։

Հոլմսի հայտնիություն՝ օրհնությո՞ւն, թե՞ անեծք:
Շերլոկ Հոլմսի մասին առաջին աշխատանքը եղել է «Ալ կարմիր գույներով էտյուդ»-ը, որը հրատարակվել է 1887 թվականին։ Այս պատմությունը դրական արձագանքների է արժանացել և արագ տարածվել ընթերցողների շրջանում: Հոլմսի ու նրա ընկերոջ՝ բժիշկ Ջոն Ուոթսոնի յուրօրինակ դուետը միանգամից գրավեց հանրության ուշադրությունը։ Այս հաջողությունը նշանավորեց հայտնի դետեկտիվի մասին պատմությունների մի ամբողջ շարքի սկիզբը։

Շերլոկ Հոլմսը շատ արագ դարձավ ոչ միայն հայտնի կերպար, այլև իր դարաշրջանի խորհրդանիշը: Վիկտորյական Անգլիան իր հակադրություններով, գաղտնիքներով ու ինտրիգներով իդեալական էր դետեկտիվ պատմությունների համար, իսկ Հոլմսն իր տրամաբանությամբ, վերլուծական մտքով ու խարիզմայով դարձավ իդեալական դետեկտիվի մարմնավորում։ Հոլմսի «Շատ պարզ, Վաթսոն» արտահայտությունը դարձավ հանրաճանաչ։ Շատ գրողներ և կատակերգուներ ստեղծել են հերոսի պարոդիաները։
Սակայն հենց այս անսպասելի հաջողությունն էլ առաջացրեց Դոյլի գրգռվածությունը։ Գրողը զգում էր, որ Հոլմսը ստվերում է իր բոլոր գրական ստեղծագործությունները՝ նրան վերածելով մեկ կերպարի գրողի։

«Լուրջ» գրականությամբ զբաղվելու Դոյլի ցանկությունը
Երբ Դոյլը սկսեց իր գրական կարիերան, գրողները ձգտում էին ստեղծել ստեղծագործություններ, որոնք կճանաչվեին որպես «բարձր արվեստ»: Այս համատեքստում դետեկտիվ պատմությունները հաճախ ընկալվում էին որպես զանգվածային ընթերցողի համար նախատեսված ժամանցային գրականություն։

Դոյլը, լինելով կրթված մարդ, նա ևս բացառություն չէր։ Նա երազում էր գրական շրջանակներում ճանաչման մասին և ձգտում էր գրել պատմավեպեր, էսսեներ, փիլիսոփայական տրակտատներ։ Նա իր «Սպիտակ ջոկատը» և «Միխեյ Քարկի արկածները» վեպերը համարել է լուրջ գրական ստեղծագործություններ։ Գրողը զգում էր, որ դետեկտիվ պատմությունները, չնայած իրենց հայտնիությանը, թույլ չեն տալիս իրեն լիովին բացահայտել իր տաղանդն ու պոտենցիալը։

Ոսկե վանդակ
Անվիճելի փաստ է, որ Շերլոկ Հոլմսը Դոյլին բերել է կայուն և մեծ եկամուտ։ Հրատարակիչները, տեսնելով դետեկտիվի մասին նոր պատմությունների խելահեղ պահանջարկը, ստիպում էին շարունակել շարքը։ Ընթերցողները սպասում էին նոր արկածների, իսկ դա նշանակում էր, որ Դոյլը հայտնվել է իր ստեղծագործության ոսկե վանդակում։ «Հոլմսի վերջին դեպքը» վեպում Հոլմսին «սպանելու» փորձը ցնցեց հանրությանը, և հասարակական կարծիքի ճնշման տակ գրողը ստիպված եղավ «վերակենդանացնել» իր հերոսին։

Եզրափակելով, արժե ասել, որ չնայած Դոյլի բարդ հարաբերություններին իր հայտնի կերպարի հետ, Շերլոկ Հոլմսը շարունակում է մնալ գրականության ամենավառ և եզակի կերպարներից մեկը: Եվ գուցե հենց գրողի այս ներքին հակամարտության շնորհիվ էր, որ Հոլմսը դարձավ այդքան խորը և բազմակողմանի կերպար։շ

Աղբյուր

23.04

1.Կարդացե’ք Սողոմոն իմաստունի առակը։

2. Գտե’ք լեզվական անհարթությունները և ուղղե’ք։

3.Փորձե’ք ձևակերպել տրված հարցերի ձեր պատասխանները։

Ինչո՞ւմն է կյանքի իմաստը։

Ըստ իս կյանքն իմաստ չունի և ամեն մարդ տալիս է կյանքին իր ուզած իմաստը։

Ինչո՞ւ են դժբախտությունները հետևում մեզ։

Կյանքի որոշ դասեր գալիս են դժվար ժամանակներում: Թեև դա կարող է ցավոտ լինել, այս մարտահրավերները կարող են օգնել մեզ աճել և զարգանալ որպես անհատներ:

– Ինչպե՞ս հաղթահարենք դժբախտությունը։

Առաջին հերթին, կարևոր է ընդունել իրականությունը, թե ինչ է կատարվում և հասկանալ, որ մեր կյանքում ամեն ինչ չէ, որ մեր վերահսկողության տակ է։ Իրավիճակն ընդունելը ձեզ ազատում է սթրեսից՝ փորձելով փոխել մի բան, որը հնարավոր չէ փոխել:

4 Համառոտ մեկնաբանե’ք Սողոմոն իմաստունի պատասխանները։

Բոլոր Սողոմոնի պատասխանները կապված էին ընդհանուր միտքով, որ ամեն ինչ սկսում է հենց քեզնից և ամեն ինչ հենց քո ձեռքերումն է։ Ցանկանում ես ձգտել կատարելության ՝ ձգտի’ր, ցանկանում ես ունենալ խաղաղություն, ստեղծիր այն քո մե’ջ, ցանկանում ես գտնել ներդաշնակություն, գտի’ր։ Ամեն ինչ որոշում ես հենց դու։ Այն ամենը ինչ կատարվում է քո կյանքում քո որոշումների հիման վրա։ Այդպիսով հնարավորություն ունես կառուցելու այն, ինչ որ իրականում ցանկանում ես, ուղղակի հարկավոր է ջանքեր ներդնես։

16.04

Բացատրել հետևյալ շրջասություններ․

երեք ոտքով քայլել- ձեռնապայտով քայլել
երկաթե թռչուն- ինքնաթիռ
Եվայի սերունդ- կանայք
սև ոսկի- նավթ
երկաթե թուխս- ինկուբատոր
երկարականջ քեռի- էշ
դուռը ցույց տալ-դուրս վռնդել
եկեղեցու հայրեր- քահանաներ
Եվրոպայի սիրտ- Փարիզ
երկիր Նաիրի- Հայաստան
երկինք գնալ- մահանալ
Երկնային դատավոր– Աստված
երկրորդ կես- կին կամ ամուսին

Ո՞րն է հետևյալ բառերի հոգնակիի կազմության առանձնահատկությունը՝ բեռ– բեռներ, գառ–գառներ, լեռ–լեռներ, եզ–եզներ, դուռ–դռներ, մատ–մատներ, նուռ– նռներ, ծունկ–ծնկեր, թոռ– թոռներ, կուռ–կռներ, ծոռ–ծոռներ, ձուկ– ձկներ, հարս– հարսներ, մուկ–մկներ

Այս բառերը պահպանվել են գրաբարից և դրանց գրության մեջ կար ն–ը։

Կարդացեք՝ դերանուն

Դո՛ւրս գրիր ցուցական դերանունները, որոշի՛ր թիվը և հոլովը (չհոլովվող դերանունների դեպքում նշել չթեքվող լինելը)

Գագիկ թագավորի ծառաները պալատի առաջ մի օձ են տեսնում, որը անհանգիստ գետնին էր քսում եղջյուրները։ Թագավորը կարգադրում է կտրել օձի եղջյուրները։ Դրանից հետո օձը հանգստանում է և գոհ հեռանում։ Ժամանակ անց նա նորից երևում է պալատի մոտ և բերանից մի կորիզ գցելով՝  անհայտանում է։ Գագիկի հրամանով կորիզը տնկում են և հետևում նրան։ Ամռանը այդ կորիզից մի հսկայական կլոր պտուղ է աճում։ Փորձելու համար մի կտոր տալիս են ուտելու մերձիմահ ծերուկի։ Սա անմիջապես կազդուրվում է ու երիտասարդանում։ Գագիկն իր պալատականների հետ վայելում է պտուղի մնացած մասը և նույնպես կազդուրվում ու երիտասարդանում։Դրանից հետո այդ պտուղի անունը դնում են չմեռուկ, որը, բերանից բերան անցնելով, դառնում է ձմերուկ։

դրանից–եզ․ թիվ, բացառական հոլով
այդ– եզ․ թիվ, ուղղական հոլով
նույնպես – չհոլովվող դերանուն
որը– եզ․ թիվ, ուղղական հոլով

 Գտի՛ր փոխադարձ դերանունները

Կախարդական մի շղթա կա երկնքում՝
Անրերևույթ, որպես ցավը խոր հոգու,
Իջնում է նա հուշիկ, որպես իրիկուն՝
Օղակելով լույս աստղեցը մեկմեկու։
Մեղմ գիշերի գեղագանգուր երազում
Այն աստղերը, որպես մոմեր սրբազան,
Առկայծում են կարոտագին երազուն՝
Հավերժաբար իրար կապված և բաժան։
Ես ու դու էլ շղթայված ենք իրարու,
Կարոտավառ երազում ենք միշտ իրար,
Միշտ իրար հետ, բայց միշտ բաժան ու հեռու
Աստղերի պես և՛ հարազատ, և՛ օտար…

Դո՛ւրս գրիր  անձնական դերանունները.

Իրար, այսչափ, նրանք, ոմն, ուրիշ, մենք, յուրաքանչյուրը, ինքը, նույնպիսի,
ամեն ինչ, ողջ, իրենք, ոչինչ, դա, ամբողջ, սա, միմյանց, ոչ մեկը, ոչ ոք, դուք, ամենքը, մեկմեկու:

Գրիր դերանունների տեսակները։
Ո՞ր շարքի բոլոր դերանուններ են ցուցական:

1․ Ողջ, ամբողջ, միևնույն, ամենայն
2. համայն, սույն, միևնույն, ինչ
3. այսպես, այդպես այնպես, որքան
4. սա, դա, նույնտեղ, այնչափ

Գրիր դերանունների տեսակները։
Ո՞ր շարքի բոլոր դերանուններ են որոշյալ:

1. միմյանց, յուրաքանչյուր, ինչ, երբ
2. ամեն ինչ, համայն, ամեն մի, ողջ
3. որտեղ, քանի, ինչպես, ինչու
4. իրար, որերորդ, քանիսը, այլ

Գրիր դերանունների տեսակները։
Ո՞ր շարքի բոլոր դերանուններ են հարաբերական:

1.ով, ինչ, երբ, սույն
2. ողջ, քանի, ինչու, որ
3. որտեղ, քանի, ինչպես, ինչու
4. իրար, որերորդ, քանիսը, այլ

Հոլովիր ես,  դու,  նա,  ինքը,  մենք,  դուք,  սա,  դա,  ով  դերանունները։

Ուղղ.	ես,	դու,	նա, ինքը	մենք,	դուք,	Սա, դա, ով
Սեռ.	իմ	քո	նրա, իր	մեր	ձեր	սրանց, դրանց, ում
Տր.	ինձ	քեզ	նրան, իրեն	մեզ	ձեզ	սրանց, դրենց, ում
Հայց.	ինձ	քեզ	նրան, իրեն	մեզ	ձեզ	սրանց, դրանց, ում
Բաց.	ինձնից, ինձանից	քեզնից, քեզանից	նրանից, իրենից	մեզնից, մեզանից	ձեզնից, ձեզանից	սրանցից, դրանցից, ումից
Գործ.	ինձնով, ինձանով	քեզնով, քեզանով	նրանով, իրենով	մեզնով, մեզանով	ձեզնով, ձեզանով	դրանցով, դրանցով, ումով

11.04

176. 2

177. 3

178 . 4

179. 1

180.1
181. 2

Նշի´ր պարզ և բաղադրյալ ստորոգյալները:

• Մի հրեշ էր նա անտառապետի տարազով:
  հրեշ էր — բաղադրյալ, գոյական
• Անտառում հանկարծ կերևար, փայտահատի կողքին կկանգներ, կնայեր, թե ինչպես նա արագ կացնահար է անում ծառը։
  կերևար — պարզ, բայ, ենթադրական
  կկանգներ — պարզ, ենթադրական
  կնայեր — պարզ, ենթադրական
  անում է — պարզ, սահմանական, անկատար ներկա
• Լեղապատառ փայտահատին մնում էր կամ փախչել, կամ օձի պես ծռմռատել Պանինի մտրակի հարվածների տակ։
  մնում էր — պարզ, բայ սահմանական, անկատար անցյալ
• Պանինը որսորդ Էր։
  որսորդ էր — բաղադրյալ, գոյական
• Պանինը վազում էր շների հետևից, հրճվանքից ճչում։ Գիշերվա որսը նրա համար հարազատ տարերք էր։
  վազում էր — պարզ, սահմանական, անկատար անցյալ
  ճչում էր — պարզ, սահմանական, անկատար անցյալ
  տարերք էր — բաղադրյալ, գոյական
• Այսպես էր Պանինը:
  Այսպես էր — բաղադրյալ, դերանուն
• Առավոտը բացվում էր, ձյունի վրա արյան շիթեր էին երևում, այստեղ-այնտեղ խառնիխուռն հետքեր, խեղդված գայլի դիակ, կոտրատած ճղներ։
  բացվում էր — պարզ, սահմանական, անկատար անցյալ
  երևում էին — պարզ, սահմանական, անկատար անցյալ
• Մի փչակի մոտ նստում էր Պանինը, մինչև շները որսի միսն ուտեն։
  նստում էր — պարզ, սահմանական, անկատար անցյալ
  ուտեն — պարզ, ըղձական
• Նա սպանած և ոչ մի կենդանու ձեռք չէր տալիս և շներին կշտացնելուց հետո վերադառնում էր տուն։
• Այսպես էր Պանինը։
  տալիս էր — պարզ, սահմանական, անկատար անցյալ
  վերադառնում էր — պարզ, սահմանական, անկատար անցյալ
• Նրա սարսափը հեռուներում էր տարածված։ Նրա մասին բերնեբերան պատմություններ էր տարածվում։
  տարածված էր — բաղադրյալ, դերբայ

Գծեք հետևյալ նախադասությունների գծապատկերները․

• Չնայած Ավին մեջքը ծռեց, գլուխը ձեռների մեջ առավ, Պանինը շարունակում էր հարվածել:

• Եվ երբ Պանինը մի անգամ էլ կրկնեց իր առաջարկը, շրթունքները ետ տարավ ու խուլ ծիծաղեց, Ավին տեղից վեր թռավ, ցախը թողեց և եկած ճամփով ետ գնաց դեպի Մթնաձոր։

7․ Հետևություններից ո՞րն է (որո՞նք են) համապատասխանում տեքստին: Ընտրությունդ հիմնավորի՛ր: Կարող ես նաև այլ հետևություն անել:
Արագիլին հարցրին.
— Իմաստո՛ւն հավք, ինչո՞ւ ես անվերջ մի ոտքի վրա կանգնում:
Պատասխանեց.
Որպեսզի գոնե մի քիչ թեթևացնեմ աշխարհի բեռը:

Հետևություն
ա) Մարդիկ մեծամիտ են ու շատ կարևորում են իրենց: Նրանց թվում է, թե իրենք են տանում աշխարհի հոգսը, և իրենցից է կախված, թե աշխարհն ինչպե՛ս է ապրում:
բ) Կա մարդ, որ այնքան բարի է, աշխարհի ու մարդկանց նեղություն չտալու համար պատրաստ է «մեկ ոտքի վրա» ապրելու: Իր կյանքը կդժվարացնի, միայն թե ուրիշների համար հեշտ լինի:

Ըստ իս այս պատասխանը լավագույնս համապատասխանում է տեքստին, քանի որ այն փոխանցում է բարության գաղափարը և ուրիշների կյանքը թեթևացնելու ցանկությունը: Արագիլը կանգնում է մի ոտքի վրա, որպեսզի աշխարհը հեշտացնի, թեև դա ավելի է վատացնում իր վիճակը: Այն ցույց է տալիս զոհաբերության պատրաստակամություն՝ հանուն ուրիշների շահերի:

գ) Ծույլ մարդիկ, իրենց բան ու գործը թողած, ամբողջ օրը կարծես աշխարհի հոգսն են հոգում:
դ)Կան պարծենկոտ մարդիկ, որոնք իրենց ամենասովորական արարքները շատ են կարևորում ու դրանք վեհ գաղափարներով բացատրում:
ե) Բոլոր մարդիկ  պիտի մեկ ոտք ունենան, որ երկրի բեռը թեթև լինի:
զ) Մարդիկ պետք է հարգեն դիմացինների սովորությունները և դրանց  վերաբերող ավելորդ հարցեր չտան, թե չէ երբեմն շատ անհեթեթ պատասխաններ կլսեն: Ամեն ինչ չէ, որ բացատրելի է:
է) Մարդիկ այնքան եսասեր ու շահամոլ  են, որ երբեք մի թռչունի չափ անգամ չեն մտածի  իրենց երկրի մասին:

02. 04

Դուրս գրիր պահանջված բառերը․

1. 10. կար, ընտրում էր, դրա, կետից, գնում էր, գալիս, կանգ էր առնում, շարունակելով, երթևեկը։
2. կերել եմ, չկերա, ուտում էին, կուտեր, կեր, կերած, ուտես, չեմ ուտի, կերել է
3. հոգու, հոգիներով, հոգիներին, հոգիները, հոգուն, հոգիդ
4. Բուենոս Այրեսում, տեղի, համայնքի, կողմից, ուղեվարը, Վահանն, աչքերով, տղա, պապերին, հայորդուն։

9․ Դուրս գրիր անձնանիշ գոյականները և պատասխանիր տրված հարցին։

բանագնաց, արքայորդի, գրագիր, դպիր, դեսպանորդ, օրապահ, դերձան, հռետոր, մրցավար
10․ Դուրս գրիր իրանիշ գոյականները և պատասխանիր տրված հարցին։

լրագիր, կողմնացույց, բամբիռ, դատարան
11․ Տրված գոյականները հոլովվիր և պատասխանիր տրված հարցին։

արյան, տիկնոջ, ամսվա, հանգիստի, սգո, օրվա, ձմեռվա, ծնկի, եղբոր

16․ Դուրս գրիր հարաբերական դերանունը։

երբ

52․2 Դուրս գրիր ածանցավոր բայերը։

մեռնում, մտնում, տեսա, արթնացա

Դուրս գրիր պահանջված բայաձևերը։

պիտի տեսնի, պիտի ժպտա, պիտի տրորի, կնայել, պետք է սուզվեր, պետք է հասներ

1. 3
2. 2
3. 4

8. 3

9. 4

10. 1

Ընտրիր նախադասություններից մեկը և շարահյուսորեն վերլուծիր։

Ես, նստածներից շնորհակալություն հայտնելով, դուրս գնացի։
Ես– ենթակա
նստածներից շնորհակալություն հայտնելով– դերբայական դարձված
դուրս գնացի– ստորոգյալ

19.03

Վերլուծիր բոլոր բայերը․

26. 2 չմոտենաք– ժխտ․, ըղձ․ եղ․, հոգն․

27. 3

16. 4

17. 2
18. 4
19. 4

25. 4

24. 2

8. 3

Դուրս գրիր որոշիչները։

22. 5 ամեն, գոց, անմատույց, անիմանալի, ապրոց

23. 5 արքայական, անհաս, հաղթական, սպիտակաթույր, ահեղ

Հատկացուցիչ, բացահայտիչ

26․Դուրս գրիր ածականով արտահայտված հատկացուցիչները։
27․ Կետադրիր նախադասությունները։ Ընդգծիր բուն բացահայտիչները։

Խնդիրներ, պարագաներ

33․ Դուրս գրիր անուղղակի խնդիրները։
34․ Դուրս գրիր տեղի պարագաները։
35․ Դուրս գրիր պատճառի պարագաները

1. 2

Սրտիս ուզած տեղը միակ…

Մարդու սիրտը ոչ միայն կրծքավանդակում բաբախող օրգան է, այլ նաև խորը զգացմունքների, ցանկությունների և երազանքների խորհրդանիշ։ Այն ձգտում է ինչ-որ բանի, որը կարող է պատրանքային լինել, բայց դեռևս իրական և գրավիչ է թվում: Մեզանից յուրաքանչյուրի համար այս «ինչ-որ բանը» եզակի է, բայց կա մի առանձնահատուկ տեղ, որին մեր սիրտը հատուկ եռանդով է փնտրում. սա այն վայրն է, որտեղ մենք զգում ենք ինչպես տանը, որտեղ մենք գտնում ենք ներքին խաղաղություն և ներդաշնակություն:

Անձամբ ինձ համար այս վայրը ՝ իմ տունն է: Այն ոչ միայն շինություն է, այլ նաև հիշողություններով, ծիծաղով ու սիրով լցված վայր։ Այս վայրում ես կարող եմ ժամեր անցկացնել՝ պարզապես վայելելով խաղաղությունն ու հարմարավետությունը:

միակ վայրը, որն ուզում է իմ սիրտը, որտեղ ես կարող եմ լինել իսկապես ինքս, որտեղ ես ինձ ընդունված և հասկացված կզգամ, որտեղ ես կարող եմ գտնել ներքին խաղաղություն և ներդաշնակություն:

14.03

195. 3) 5)
196․1)

6. 2)
7. 1)
8․ 2)

120. 1

1

Բարդ նախադասությունները դարձրե’ք պարզ նախադասություն։

• Կարծես մի անողորմ, մի հսկայական ձեռք երկնային բարձունքից մաղում-թափում է փաթիլները ցած, որ գան-թաղվեն փողոցների ցեխերի մեջ։ 
• Կարծես մի անողորմ, մի հսկայական ձեռք երկնային բարձրունքից մաղում-թափում է փաթիլները ցած փողոցների ցեխերի մեջ թաղելու համար։

• Ուրիշ մարդկանց թվում իջնում են փաթիլները ծեր ամուրի Պողոսի ուսերին ու գլխին, որ վերարկուի օձիքն ականջներին քաշած պաշտոնատեղից դառնում է տուն։
• Ուրիշ մարդկանց թվում իջնում են փաթիլները ծեր ամուրի վերարկուի օձիքը ականջպերին քաշած տուն դարձող Պողոսի ուսերին ու գլխին։
• Պողոսն այն ամուրիներից չէ, որոնք սրճարանում մնում են մինչև գիշերվա 1-2-ը, սիրում են դերասանուհիներ, խոհարարուհիներ, պես-պես փողկապներ և մյատնի կանֆետ։
• Պողոսը սրճարանում մնացող մինչև գիշերվա 1-2-ը, դերասանուհիններին, խոհարարուհիներին, պես-պես փողկապներ և մյատնի կոնֆետներ։
• Չնայած ցուրտ է, բայց ծեր ամուրին տուն է դառնում ուրախ տրամադրությամբ։
• Չնայած ցրտին ծեր ամուրին տուն է դառնում ուրախ տրամադրությամբ։
• Ներս մտնելով՝ սպասում է, որ կատուն մթան մեջ ահա կքսվի ոտներին և կմլավի։
• Ներս մտնելով ՝ սպասում է կատվի մթան մեջից քսվոցի ոտներոն ու մլավոցներին։
• Այն տարին, երբ մենք հանդիպեցինք, գարունը վաղ էր եկել։
• Այն մեր հանդիպման տարին գարունը վաղ էր եկել։

Նախադասությունները դարձրու բարդ ստորադասական։

Այդ կղզին կատարյալ դրախտ կարելի է դարձնել:  Հորդաբուխ  աղբյուրներ կային այնտեղ ։-Այդ կղզին կատարյալ դրախտ կարելի է դարձնել, որովհետև այնտեղ հորդաբուխ աղբյուրներ կային։
Անտառում դեռ ոչ մի շշուկ չէր լսվում: Անձրևը արդեն դադարել էր ։-Անձրևը արդեն դադարել էր, չնայած անտառում դեռ ոչ մի շշուկ չէր լսվում։
Բոլորը քեզ նման մտածեին: Աշխարհն այդպիսին չէր լինի: Եթե բոլորը քեզ նման մտածեին, աշխարհը ադպիսին չէր լինի։
Այնտեղ փնտրեցեք կորած ձիու հետքերը:  Այս քարի կտորը  գտել եք: Այնտեղ փնտրեցեք կորած ձիու հետքերը, որտեղ այս քարի կտորը գտել եք։

Կետերը փոխարինե’ք հարմար շաղկապով կամ դերանունով: 

Լեռնային հովիտներում գիշերը ձյուն է սպասվում, իսկ հովիտներում՝ անձրև:
Աշուն էր, զովաշունչ ու պայծառ աշուն, որը սովորաբար լինում է Արարատյան դաշտում:
Եթե ջրերը ձյան հալոցքից կամ հորդառատ անձրևներից վարարում էին, դաշտում բնական ավազաններ էին գոյանում:
Կարդացի անունս մի ոտանավորի տակ և ինձ թվաց, թե իմ այդ ստորագրությունը ոսկե տառերով էր տպված:
Նա մինն ուներ, տասն եմ արել:
Այն օրից,երբ գյուղ էր եկել, անցել էր ուղիղ մեկ ամիս:
Հյուրերին առաջնորդեց դեպի տաղավարը որը գտնվում էր բակի խորքում:
Նա մեծահռչակ զորավար էր, թե երկրների կուսակալ:
Նրանք նույն ուղղությամբ չէին գնում,  միմյանց չէին հանդիպում:

5․ Տրված նախադասություններին երկրորդական նախադասություններ ավելացրե’ք՝ դրանք տրվածներին կապելով  շաղկապներով : Որոշե’ք նախադասության բնույթը։

Մինչև կրակելն աղվեսները փախան, քանի որ վախացան։
(պատճառի պարագա)
Խլեզները Մթնաձորում մարդուց չեն փախչում, քանի որ սովոր են։ (պատճառի պարագա)
Վայրի անտառի պես էր անտառապահ Պանինը, ով երբեք կենդանիներին վնաս չէր տալիս։ (որոշիչ)
Արջը ոռնոցով մի ոստյուն էլ արեց, որպեսզի վախեցնի մարդկանց։ (նպատակի պարագա)
Մթնաձորում սկսվեց անհավասար մի կռիվ մարդու և գազանի միջև, որը սարսափելի էր։ (ձևի պարագա)
Ջուրը բակի ջրհորից բերեք, որպեսզի խմելու լվացվենք։ (նպատակի պարագա)

6․ Ընդգծե’ք երկրորդական նախադասությունները։ Գրե’ք երկրորդական նախադասության բնույթը։

Մարգարը տախտակամածից նայեց ծովեզրի լեռնաշղթային, որի սրածայր գագաթներին ամպը նազով էր նստել: (որոշիչ)
Տատի այդ տարօրինակ պատմությունը, որ թոռան սրտում երկյուղած տրամադրություն ստեղծելու նպատակ ուներ, վատ ազդեց երեխայի վրա: (նպատակի պարագա)
Ամռան շոգին, երբ արևն այնքան մոտ էր, ջերմությունը՝ շատ, երբ շները շոգից տան ստվերում պառկում են, լեզուն հանած թնչին տալիս,- առվի եզերքին միշտ էլ կարելի է տեսնել Լառ-Մարգարին՝ ոտքերը մինչև ծնկները բաց, գլխին մի սպիտակ շոր, բահն ուսին: (ժամանակի պարագա և որոշիչ)
Լուսնյակ գիշերներին, երբ գյուղը քնած էր բեզարած մրափով, (ժամանակի պարագա) հովը սառնություն էր բերում ցերեկվա շոգից խանձված դաշտերին, լուսնյակ գիշերներին, երբ բարդու վրա, իր բնի մեջ, հանգստանում էր արագիլը, որ լուսաբացին լառ-լառ թևերը փռած իջնի ճահճուտի վրա, Լառ-Մարգարը մինչև լուսաբաց աշխատում էր: (ժամանակի պարագա)
Հերու գարունքին, երբ Արայի լյառը փեշերից ձյուն էր հալում և լանջը մերկացնում (ժամանակի պարագա), ձյունաջրի պղտոր առվակները ձորակներով գլորվում էին դեպի Քասախի ձորը, Հանավանքից մի շինական, որի պապերը յոթերորդ դարում շալակով քար էին կրել վանքի պատերի համար, աչքը դրեց վանքի պարիսպների միջև ընկած հողակտորի վրա: (որոշիչ)

07.03

1.Տրված նախադասությունները դարձրո՛ւ ժխտական: 

Բոլոր մարդիկ վազում էին հոսանքի ուղղությամբ:
Ոչ մեկը չէր վազում էր հոսանքի ուղղությամբ:
Այդպիսի երևույթները բավականին հաճախ են նկատվում:
Այդպիսի երևույթները բավականին հազվադեպ են նկատվում:
Լիովին հնարավոր է ուրիշ վայրերում էլ կիրառել նման միջոցառումներ:
Բոլորովին հնարավոր չէ ուրիշ վայրերում էլ կիրառել նման միջոցառումներ:
Քամին դեռ փչում էր:
Քամին արդեն չէր փչում
Ինչ—որ մեկը լուսամուտներին թուղթ էր կպցրել:
Ոչ մեկը լուսամուտներին թուղթ չէր կպցրել:
Պատերազմը քայքայել էր ամբողջ տնտեսությունը:
Պատերազմը չէր քայքայել ամբողջ տնտեսությունը:
Այստեղ տարվա բոլոր տեղումները լինում են միայն գարնանը:
Այստեղ տարվա ոչ բոլոր տեղումները լինում են գարնանը:

2. Տրված նախադասությունները դարձրո´ւ հաստատական: 

Ոչ մի հնար նրան չէր օգնի կրճատելու ժամանակը:
Միի հնար նրան կօգնի կրճատելու ժամանակը
Ոչ մի առագաստանավ քամուն հակառակ շարժվել չի կարող:
Մի առագաստանավ կարող է քամուն հակառակ շարժվել:
Ոչ ոք զբոսնելու ցանկություն չուներ:
Մեկը ուներ զբոսնելու ցանկություն։
Միջատներին իբր թունավորող այդ դեղը բոլորովին վնաս չէր տալու այլ կենդանի էակների:
Միջատներին իբր թունավորող այդ դեղը լիովին վնաս էր տալու այլ կենդանի էակների:
Այդ փաստարկներն ամենևին չհամոզեցին մարդկանց:
Այդ փաստարկներն լիովին համոզեցին մարդկանց:
Ոչ մեկը հիացած չէր այդ փոշով:
Մեկը հիացած էր այդ փոշով:
Վաղուց լսել ենք այդ մասին:

3․ Գրիր այս առակի մասին եզրահանգում։

Ոչ մեծ տարբերություն                                                                                          

Արևելքի տիրակալներից մեկը երազ է տեսնում. իբր թե  մեկը մյուսի հետևից ընկնում են նրա բոլոր ատամները: Նա վախեցած իր մոտ է կանչում պալատական երազահաններին: Նրանք լսում են և ասում.                                           — Տե′ր, երազն այն մասին է զգուշացնում, որ շուտով դու կկորցնես քո բոլոր հարազատներին:
Տիրակալը բարկանում է և հրամայում խեղճին բանտ նետել: Հետո կանչում է ուրիշ երազահանի :Նա լսում է երազը, մի փոքր մտածում և ասում.
— Տե´ր իմ, երազն այն մասին է պատմում, որ դու ավելի երկար կապրես, քան  քո բոլոր հարազատները:
Տիրակալն անասելի ուրախանում է և առատորեն վարձատրում երազահանին՝ լավ կանխատեսման համար: Պալատականները շատ էին զարմացել.
— Չէ՞ որ դու նրան ասացիր նույն բանը ,ինչ որ այն խեղճ նախորդը: Բայց ինչո՞ւ նա խիստ պատժվեց, իսկ դու պարգևատրվեցիր,_ հարցրին նրանք:
Հետևեց պատասխանը.
— Մենք երկուսս էլ միանման մեկնաբանեցինք երազը: Բայց ամեն ինչ կախված  չէ նրանից, թե ինչ կասես, այլ նրանից, թե ինչպես կասես:

Ես համաձայն եմ այս առակի միտքի հետ։ Ամեն ինչ կարող է մատուցվել տարբեր ձևերով։ Շատ կարևոր է խոսել այդպես, որ մարդը չնեղանա։

4․ Կետադրի՛ր:

Մի անգամ, ուշ երեկոյան. Ռեզերֆորդը մտավ լաբորատորիա:
Թեև ուշ էր, բայց նրա բազմաթիվ աշակերտներից մեկը հակված էր գործիքների վրա ու ինչ-որ բան էր անում:
Ի՞նչ եք անում այսքան ուշ,- հարցրեց գիտնականը․
— Աշխատում եմ, — հետևեց պատասխանը:
Ռեզերֆորդը զարմացավ,– ինչու՞, ցերեկն ի՞նչ էիք անում:
Աշակերտը պատասխանեց, որ ցերեկն էլ է աշխատում․
— Վաղ առավոտյան էլ եք աշխատու՞մ:
Այո՜, պրոֆեսո՛ր.- հաստատեց աշակերտը՝ հայտնի գիտնականի շուրթերից գովեստի խոսքեր լսելու հույսով:
Ռեզերֆորդը մռայլվեց ու զայրացած հարցրեց, թե իսկ Ե՞րբ եք մտածում:

5․ Կետադրի՛ր և դերբայական դարձվածները դարձրու երկրորդական նախադասություններ։

Նա տեսավ ցամաքին մի շատ գեղեցիկ մի շողշողուն ձուկ հոգեվարքի մեջ թալիկ-թալիկ գալիս:
Նա տեսավ ցամաքին մի շատ գեղեցիկ, մի շողշողուն ձուկ հոգեվարքի մեջ, որը գալիս էր թալիկ-թալիկ:

Մեծահամբավ բժիշկներն ու վհուկները եկան, հավաքվեցին քննելու համար՝ արքայորդու ահավոր հիվանդությունը և բուժիչ հնար գտնելու:
Մծեհամբավ բժիշկները և վհուկները եկան, հավքվեցին քնելու համար, որ բուժիչ հնար գտնեն արքայորդու ահավոր հիվանդությանը։

1905 թվականի ամառը երեք ընկեր տղաներ Բաքվից եկել էին՝ Ալեքսանդրապոլ, Արագած լեռան գագաթը բարձրանալու համար:
1905 թվականի ամառը երեք ընկեր տղաներ Բաքվից եկել էին Ալեքսանդրապոլ, որպեսզի Արագած լեռան գագաթ բարձրանան:

Փառատենչ իշխանը շարունակ դավեր է նյութել դրացի իշխանների դեմ՝ գրավելու նրանց սեփական  երկրներից մանր ու խոշոր հողամասեր:
Փառատենչ իշխանը շարունակ դավեր է նյութել դրացի իշխանների դեմ, որպեսզի գրավի նրանց սեփական  երկրներից մանր ու խոշոր հողամասեր:

6 Ուրիշի անուղղակի խոսքերը դարձրո՛ւ ուղղակի :

Փոքրիկ իշխանն ասում էր, որ ինքը միշտ ուզում է իմանալ, թե ինչո՛ւ են փայլում աստղերը:

-Ես միշտ ուզում եմ իմանալ, թե ինչու են փայլում աստղերը,-ասաց Փոքրիկ իշխանը։

Թագավորն ասաց, որ իրեն բոլոր աստղերն են ենթարկվում:

-Բոլոր աստղերը ինձ են ենթարկվում,-ասաց թագավորն։

Ճանապարհորդը պատմում էր, որ ինքը կարող է գնել նոր հայտնաբերած աստղերը:

-Ես կարող եմ գնել նոր հայտնաբերված աստղերը,-պատմում էր ճանապարհորդը։

Գործարար մարդը պնդում էր, որ ինքը կարող է գնել նոր հայտնաբերած աստղերը։

-Ես կարող եմ գնել նոր հայտնաբերված աստղերը,-պնդում էր գործարար մարդը։

Աշխարհագրագետը հարցնում էր, թե նորահայտ մոլորակի վրա օվկիանոս կա արդյոք:

-Արդյո՞ք կա նորահայտ մոլորակի վրա օվկիանոս ,-հարցնում էր աշխարհագրագետը։

Գայլը տեսավ, որ հովիվներն իրենց վրանում գառան միս են ուտում ու նախատեց, թե ի՛նչ հարայրհրոց կբարձրացնեին, եթե միս ուտողն ինքն լիներ:

-Ինչ հարայրհորոց կբարձրացնեին, եթե միս ուտողը ես լինեի,- տեսնելով գառան միս ուտող հովիվներին, նախատեց գայլը։